نقد و بررسی عوامل مؤثر بر فرآیند توسعه جامعه شناسی در ایران

دسته بندي : علوم انسانی » علوم اجتماعی
مقدمه:
جامعه شناسی در ایران از جنبه های گوناگون سیاسی، علمی، تاریخی و فرهنگی می تواند مورد بحث قرار گیرد. این تحقیق به طرح عوامل مؤثر در فرآیند توسعه این علم می پردازد تا امکان مطالعه و بیان زمینه های مختلف پیدایش و رشد جامعه شناسی که مصادف با طرح برنامه های توسعه از دهه ی 1320 و در ادامه پس از انقلاب اسلامی تا کنون می باشد میسر شود. به همین منظور به طرح تأثیر مسائل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بر شکل گیری جامعه شناسی در ایران پرداخته خواهد شد.
قابل توجه است که آن چه به عنوان جامعه شناسی در ایران از بدو شروع وجود داشته است، با جامعه شناسی در سایر کشورها مخصوصاً جامعه شناسی غرب، متفاوت بوده است.
با این که در اصول وجوه اشتراک دیده می شود، اما در زبان، برخورد با مسائل جامعه، نحوه ی بررسی مسائل و مشکلات اجتماعی، رابطه با پدیده های فرهنگی و نحوه ی ارتباط با دیگر رشته های علمی وضعیتی خاص پیدا کرده است.
جامعه شناسی امروزی ایران تحت تأثیر گرایش های فکری و اجتماعی در طول دهه های گذشته و اندیشه های ناشی از حوادث مربوط به انقلاب اسلامی می باشد. از این رو می توان گفت که «جامعه شناسی در ایران» از عناصر چندگانه برخوردار است، زیرا عوامل بسیاری در پیدایش، روند توسعه و شکل گری شرایط امروزی آن مؤثر بوده اند.
پیگیری روند شکل گیری و تحول جامعه شناسی در ایران براساس رویکرد فرا جامعه شناسی است. جامعه شناسی به عنوان ایده و اندیشه تلقی شده که در گذر زمان دچار تحول و تغییر گردیده است. بیان عوامل و عناصر مؤثر در شکل گیری جامعه شناسی در ایران و تحول آن موردنظر می باشد. شناسائی موقعیت جامعه شناسی در ایران می تواند با دیدگاه های متعددی انجام بگیرد. دیدگاه های ممکن در بررسی جامعه شناسی را می توان به دو دسته تقسیم کرد:
1) دیدگاه ایدئولوژیک (نقد جامعه شناسی براساس پیش فرض های مذهبی، سیاسی و انگیزه¬ای) در این دیدگاه، ارزیابی جامعه شناسی با تکیه بر دلیل آوری های سیاسی و ایدئولوژیک است اما فهم علمی چون جامعه شناسی در ایران که از محصولات و نتایج توسعه ی اجتماعی اقتصادی است بدون استفاده از روش های تحقیق و پیش فرض های موجود در نظام جدید که ساختار جدید دارد امکان ندارد.
2) دیدگاه دوم تأکید بر تحقق جامعه شناسی هم چون یک واقعیت تاریخی اجتماعی است. در این دیدگاه با جامعه شناسی علم، جامعه شناسی معرفتی و فرا جامعه شناسی روبه رو می شویم. براساس هر سه دیدگاه در آغاز بایستی ریشه ها، زمینه ها و موقعیت هایی که موجب پیدایش جامعه شناسی در ایران شده است روشن گردد.
در این تحقیق با توجه به رویکرد نوع دوم، بررسی رابطة علم جامعه شناسی در ایران با جریان توسعه ی اجتماعی، اقتصادی و علمی موردنظر می باشد.

فهرست مطالب:
مقدمه   
فصل اول: کلیات   
بیان مسئله   
ضرورت و اهمیت تحقیق   
اهداف تحقیق    
تعریف مفاهیم و اصطلاحات   
فصل دوم: بررسی و نقد نظریات مطرح   
پیشینه تحقیق   
چارچوب نظری- مقدمه   
مباحث و مفاهیم نظری تحقیق   
اهمیت چارچوب نظری   
درآمدی بر نظریه وابستگی   
دیدگاه کل در جامعه شناسی علم   
دیدگاه نظام جهانی    
بسترهای توسعه در کشورهای در حال توسعه   
جهانی شدن و توسعه اجتماعی   
دیدگاه های صاحب نظران ایرانی   
سوالات تحقیق   
الگوی تحلیلی تحقیق   
تعریف مفهومی وعملیاتی مفاهیم بکار رفته در مدل نظری   
فصل سوم: روش تحقیق   
1- روش تحقیق   
2- پرسش تحقیق   
3- جامعه آماری   
4- روش نمونه گیری و حجم نمونه    
5- ابزار گردآوری داده ها    
6- روش تجزیه وتحلیل داده ها    
فهرست منابع و ماخذ